در ادامه این مطالب را می بینید :
بررسی مشخصات سنگ های قیمتی کویر و روش تشخیص سنگ قیمتی
کویرها و کوهستان‌ها، به عنوان دو محیط طبیعی با شرایط زمین‌شناسی متفاوت، میزبان انواع مختلفی از سنگ‌های قیمتی هستند. شناسایی و تشخیص این سنگ‌ها نیازمند دانش زمین‌شناسی و ویژگی‌های منحصر به فرد هر کانی است. در این مقاله تلاش شده است تا سنگ های قیمتی کویر با مشخصات علمی و روش‌های تشخیص آن‌ها، به صورت جامع ارائه شود.
برای خرید آنلاین مواد معدنی ، شیمیایی و افزودنی ، فروشگاه پارس اور را ببینید. ParsOre.com
سنگ های قیمتی کویر
کویرها، با وجود شرایط سخت و خشک، گنجینه‌ای از مواد معدنی هستند. برخی از سنگ های قیمتی کویر عبارتند از:
عقیق (Agate):
یکی از رایج‌ترین سنگ های قیمتی کویر است. عقیق، نوعی کلسدون با نوارهای رنگی است که به دلیل وجود ناخالصی‌های مختلف ایجاد می‌شود. عقیق‌ها در رنگ‌ها و طرح‌های متنوعی یافت می‌شوند و به دلیل سختی بالا و مقاومت در برابر سایش، از ارزش بالایی برخوردارند.
- عقیق یمنی: نوعی عقیق با نوارهای قرمز و سفید است که در کویرهای یمن یافت می‌شود.
- عقیق سلیمانی: نوعی عقیق با طرح‌های چشم‌مانند است که به دلیل شباهت به چشم انسان، به این نام معروف شده است.
- عقیق باباقوری: نوعی عقیق با رنگ‌های قهوه‌ای و زرد است که در کویرهای ایران یافت می‌شود.
مشخصات شیمیایی: سیلیس (SiO₂) با ناخالصی‌های مختلف
مشخصات فیزیکی:
- سختی: 6.5 تا 7 در مقیاس موس،
- چگالی: 2.6 تا 2.7 گرم بر سانتی‌متر مکعب،
- جلای شیشه‌ای، رنگ خاکه سفید، شکستگی صدفی، ساختار بلوری کریپتوکریستالین
تشخیص: نوارهای رنگی مشخصه، سختی بالا، تنوع رنگ و طرح
کارنلین (Carnelian):
نوعی کلسدون با رنگ قرمز تا نارنجی است که در اثر حرارت دیدن ایجاد می‌شود. کارنلین‌ها در کویرها و مناطق آتشفشانی یافت می‌شوند.
مشخصات شیمیایی: سیلیس (SiO₂) با ناخالصی‌های آهن
مشخصات فیزیکی:
- سختی: 6.5 تا 7 در مقیاس موس،
- چگالی: 2.6 تا 2.7 گرم بر سانتی‌متر مکعب،
- جلای شیشه‌ای، رنگ خاکه سفید تا قرمز، شکستگی صدفی، ساختار بلوری کریپتوکریستالین
تشخیص: رنگ قرمز تا نارنجی، سختی بالا، شفافیت نسبی
اونیکس (Onyx):
نوعی کلسدون با نوارهای سیاه و سفید موازی است. اونیکس‌ها در ساخت زیورآلات و مجسمه‌ها استفاده می‌شوند.
مشخصات شیمیایی: سیلیس (SiO₂) با ناخالصی‌های مختلف
مشخصات فیزیکی:
- سختی: 6.5 تا 7 در مقیاس موس،
- چگالی: 2.6 تا 2.7 گرم بر سانتی‌متر مکعب،
- جلای شیشه‌ای، رنگ خاکه سفید، شکستگی صدفی، ساختار بلوری کریپتوکریستالین
تشخیص: نوارهای سیاه و سفید موازی مشخصه، سختی بالا، شفافیت نسبی
فلدسپات (Feldspar):
گروهی از کانی‌ها هستند که در سنگ‌های آذرین و دگرگونی یافت می‌شوند. برخی از انواع فلدسپات‌ها به دلیل رنگ و شفافیت، به عنوان سنگ های قیمتی کویر استفاده می‌شوند.
مشخصات شیمیایی: آلومینوسیلیکات‌های پتاسیم، سدیم یا کلسیم
مشخصات فیزیکی:
- سختی: 6 تا 6.5 در مقیاس موس،
- چگالی: 2.5 تا 2.7 گرم بر سانتی‌متر مکعب،
- جلای شیشه‌ای، رنگ خاکه سفید تا صورتی، شکستگی صدفی، ساختار بلوری مونوکلینیک یا تریکلینیک
تشخیص: تنوع رنگ، سختی متوسط، جلای شیشه‌ای، وجود خطوط موازی (تویینینگ) در برخی انواع
کوارتز (Quartz):
یکی از فراوان‌ترین کانی‌های پوسته زمین است. کوارتز در رنگ‌ها و انواع مختلفی یافت می‌شود و برخی از انواع آن به عنوان سنگ های قیمتی کویر استفاده می‌شوند.
مشخصات شیمیایی: سیلیس (SiO₂)
مشخصات فیزیکی:
- سختی: 7 در مقیاس موس،
- چگالی: 2.65 گرم بر سانتی‌متر مکعب،
- جلای شیشه‌ای، رنگ خاکه سفید، شکستگی صدفی، ساختار بلوری مثلثی
تشخیص: سختی بالا، تنوع رنگ، جلای شیشه‌ای، ساختار بلوری مشخص
تشخیص سنگ قیمتی
بسیاری از سنگ های قیمتی کویر دارای ظاهر مشابهی هستند و تشخیص دقیق آن‌ها نیاز به تجربه و استفاده از ابزارهای تخصصی دارد.
برخی از سنگ‌ها ممکن است ناخالصی‌ها یا عیوب داشته باشند که بر ظاهر و خواص آن‌ها تاثیر می‌گذارد.
- ایمنی: هنگام کار با مواد شیمیایی و ابزار تیز، همیشه نکات ایمنی را رعایت کنید.
- تمرین: تشخیص سنگ‌های قیمتی نیاز به تمرین و تجربه فراوان دارد.
- منابع معتبر: از کتاب‌ها، مقالات علمی و راهنماهای معتبر برای افزایش دانش خود استفاده کنید.
- مشورت با متخصص: در صورت نیاز به تشخیص دقیق و علمی یک سنگ، بهتر است از یک سنگ‌شناس یا زمین‌شناس کمک بگیرید.
ابزار های تشخیص سنگ قیمتی
لوپ (Loupe)
- کاربرد: بزرگ‌نمایی جزئیات کوچک روی سطح سنگ مانند ترک‌ها، ناخالصی‌ها، ساختار بلوری و نشانه‌های طبیعی.
- انواع: لوپ‌های دستی با بزرگ‌نمایی‌های مختلف (10x، 20x، 30x) رایج‌ترین نوع هستند.
- نکات: لوپ‌های با بزرگ‌نمایی بالا جزئیات بیشتری را نشان می‌دهند اما میدان دید کمتری دارند.
عدسی قطب‌نما (Polariscope)
- کاربرد: تشخیص کانی‌های دو شکستی (double refraction) مانند کوارتز، فلدسپات و برخی از سنگ‌های قیمتی دیگر. این ابزار با عبور نور قطبیده از سنگ، پدیده دو شکستی را آشکار می‌کند.
- نحوه کار: نور قطبیده شده از یک منبع نور عبور کرده و سپس از سنگ عبور می‌کند. با چرخاندن عدسی قطب‌نما، الگوهای تداخلی خاصی مشاهده می‌شود که برای هر کانی متفاوت است.
اسید هیدروکلریک رقیق (Dilute Hydrochloric Acid)
- کاربرد: تشخیص کربنات‌ها مانند کلسیت، دولومیت و برخی از سنگ‌های آهکی. این اسید با کربنات‌ها واکنش داده و گاز دی‌اکسید کربن تولید می‌کند.
- ملاحظات: اسید هیدروکلریک یک ماده شیمیایی خطرناک است و باید با احتیاط کامل استفاده شود.
چکش و سوهان
- کاربرد: ایجاد سطح تازه از سنگ برای بررسی رنگ خاکه، جلای سنگ و ساختار بلوری.
- نکات: باید از چکش و سوهان با اندازه مناسب استفاده شود تا به سنگ آسیبی وارد نشود.
ترازو
- کاربرد: محاسبه چگالی سنگ. چگالی یک ویژگی مهم برای تشخیص بسیاری از کانی‌ها است.
- روش کار: ابتدا حجم سنگ را با استفاده از روش جابجایی آب اندازه‌گیری کرده و سپس جرم آن را با ترازو اندازه می‌گیرند. چگالی برابر است با جرم تقسیم بر حجم.
مقیاس سختی موس (Mohs Hardness Scale)
- کاربرد: تعیین سختی نسبی یک کانی. سختی یک ویژگی مهم برای تشخیص کانی‌ها است.
- روش کار: سنگ را با اشیاء با سختی مشخص (مانند ناخن، سکه، چاقو و …) خراش می‌دهند و با مقایسه سختی سنگ با سختی این اشیاء، سختی تقریبی سنگ را تعیین می‌کنند.
ابزارهای دیگر (اختیاری):
- رفرکتومتر: برای اندازه‌گیری ضریب شکست نور در سنگ.
- اسپکتروفتومتر: برای تجزیه نور عبوری از سنگ و شناسایی عناصر تشکیل‌دهنده آن.
- میکروسکوپ پلاریزان: برای بررسی دقیق ساختار بلوری سنگ.
- دستگاه فلورسنس: برای بررسی فلورسانس برخی از سنگ‌ها تحت نور ماوراء بنفش.
برای خرید آنلاین مواد معدنی ، شیمیایی و افزودنی ، فروشگاه پارس اور را ببینید. ParsOre.com
نوشته شده در : دانشنامه پارس اور
