در ادامه این مطالب را می بینید :
فرمول خاک نسوز| ترکیب مواد انواع خاک نسوز با کاربرد مختلف
خاک نسوز یا خاک دیرگداز، نوعی خاک معدنی با مقاومت بالا در برابر حرارت است. این خاک توان تحمل دمای بالا، بدون ذوب شدن یا تجزیه ساختاری را دارد. به همین دلیل، در صنایع حرارتی و تولید مواد نسوز مانند آجر نسوز، سیمان، فولاد، شیشه و سرامیک، کاربرد زیادی دارد.
لینک خرید مواد معدنی با خاصیت مقاومت در برابر حرارت و ضدخوردگی در پارس اور:
منیزیا /سیلیس کریستوبالیت / آلومینا / میکا / کربن بلک / دولومیت / کائولن
خاک نسوز چیست؟
خاک نسوز ترکیبی از مواد معدنی و طبیعی است که توانایی مقاومت در برابر دماهای بسیار بالا بدون ذوب شدن یا تخریب را دارد. این خاک‌ها معمولاً شامل اکسیدهای آلومینا، سیلیس، منیزیا و سایر ترکیبات معدنی هستند که ساختار کریستالی و خواص فیزیکی ویژه‌ای به آن‌ها می‌بخشند. خاک نسوز در صنایع مختلف مانند فولادسازی، شیشه‌سازی، سرامیک‌سازی و کوره‌های حرارتی کاربرد دارد. از این مواد برای ساخت محصولات و پوشش‌هایی استفاده می‌شود که باید در شرایط حرارتی شدید پایدار بمانند. ویژگی‌های کلیدی خاک نسوز شامل پلاستیسیته، مقاومت حرارتی بالا، استحکام مکانیکی مناسب، پایداری شیمیایی و مقاومت در برابر شوک‌های حرارتی است.
خاک نسوز خاکی است که در دمای بالاتر از ۱۵۸۰ درجه سانتی‌گراد پایداری دارد. این خاک عمدتاً از کائولن و آلومینا تشکیل شده است و دارای خواص ، مقاومت به شوک حرارتی، و عدم واکنش با مواد مذاب است.
ویژگی‌های مهم خاک نسوز
برای اینکه خاکی به‌عنوان خاک نسوز با کیفیت طبقه‌بندی شود، باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
- مقاومت حرارتی بالا: توان تحمل دماهای بالای 1500 درجه سانتی‌گراد بدون ذوب یا تغییر شکل.
- پایداری شیمیایی: مقاوم در برابر مواد خورنده مانند فلزات مذاب، گازها و مواد شیمیایی صنعتی.
- مقاومت مکانیکی مناسب: تحمل فشار، سایش و ضربه در شرایط کاری سخت.
- مقاومت در برابر شوک حرارتی: عدم ترک‌خوردگی یا خرد شدن هنگام تغییر ناگهانی دما.
- ضریب انبساط حرارتی پایین: تغییرات ابعادی اندک در برابر افزایش یا کاهش دما.
- چسبندگی مناسب به سایر مواد: قابلیت ترکیب و اتصال خوب با سایر مصالح نسوز یا سازه‌ای.
- تخلخل کنترل‌شده: قابلیت تنظیم میزان عایق بودن و نفوذپذیری در برابر گازها و حرارت.
- طول عمر بالا: دوام زیاد در محیط‌های با دمای بالا و شرایط خورنده.
- سهولت شکل‌پذیری قبل از پخت: قابلیت شکل‌دهی آسان به فرم‌های مختلف قبل از حرارت‌دهی نهایی.
- تنوع در ترکیب و کاربرد: امکان تولید انواع مختلف برای نیازهای خاص صنعتی (شاموتی، سیلیسی، آلومینایی، منیزیایی و…).
- پلاستیسیته مناسب: قابلیت ورز دادن و شکل‌پذیری خاک در حالت خیس بدون ترک‌خوردگی یا گسیختگی.
مواد مهم خاک نسوز
خاک نسوز از چند ماده معدنی تشکیل شده است. هر یک از این ترکیبات خواص خاصی به خاک می‌دهند. در ادامه، مواد اصلی و ویژگی‌های مطلوب آن‌ها را می‌خوانید:
آلومینا (Al₂O₃): لینک خرید
آلومینا یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین مواد در ترکیب خاک‌های نسوز است که نقش کلیدی در ایجاد مقاومت حرارتی بالا، استحکام مکانیکی، و مقاومت در برابر خوردگی شیمیایی دارد. به دلیل نقطه ذوب بالای آن (حدود ۲۰۵۰ درجه سانتی‌گراد)، آلومینا در تولید خاک‌های نسوز با کیفیت بالا به‌ویژه نسوزهای آلومینایی، شاموتی با آلومینای بالا، و همچنین نسوزهای ویژه در صنایع فولاد، سیمان، سرامیک و شیشه به‌کار می‌رود. این ماده ساختار کریستالی مستحکمی دارد و با کاهش تخلخل و افزایش چگالی، مانع نفوذ گازها و مذاب فلزات می‌شود.
- ماده پایه در نسوزهای آلومینایی و شاموتی با Al₂O₃ بالا
- مقاومت عالی در برابر حرارت، شوک حرارتی و خوردگی شیمیایی
- منشأ طبیعی: بوکسیت، آندالوزیت، کائولن کلسینه‌شده
- با افزایش درصد آلومینا، درجه دیرگدازی و دوام نسوز افزایش می‌یابد
- کاربرد در کوره‌های فولادسازی، صنعت شیشه، ریخته‌گری، و صنایع پتروشیمی
سیلیس (SiO₂): لینک خرید
سیلیس یکی از مواد اصلی در ترکیب خاک‌های نسوز، به‌ویژه نسوزهای اسیدی است که نقش تعیین‌کننده‌ای در ایجاد مقاومت در برابر حرارت و ساختار پایدار در دمای بالا دارد. این ماده به‌دلیل نقطه ذوب بالا و پایداری شیمیایی مناسب، به‌طور گسترده در تولید خاک نسوز شاموتی و سیلیسی استفاده می‌شود. ساختار بلوری کوارتز یا تریدیمیت موجود در سیلیس، باعث پایداری ابعادی و مقاومت در برابر تغییرات ناگهانی دما می‌شود. همچنین سیلیس به عنوان فاز زمینه‌ای در ترکیبات خاک نسوز، استحکام نسوز را تقویت می‌کند.
- عامل اصلی در خاک‌های شاموتی و سیلیسی
- مقاومت حرارتی بالا تا حدود ۱۷۰۰ درجه سانتی‌گراد
- منشأ طبیعی: کوارتز، ماسه سیلیسی
- افزایش درصد سیلیس باعث افزایش خاصیت دیرگدازی و کاهش قیمت تمام‌شده می‌شود
- در کوره‌های فولاد، شیشه و صنایع ریخته‌گری کاربرد دارد
منیزیا (MgO): لینک خرید
منیزیا ماده‌ی اصلی در خاک‌های نسوز قلیایی است که به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر دما و واکنش‌ناپذیری با سرباره‌های قلیایی، در کوره‌های فولادسازی و صنایع متالورژی کاربرد زیادی دارد. این ماده با داشتن نقطه ذوب بالای ۲۸۰۰ درجه سانتی‌گراد، از مؤثرترین ترکیبات برای تولید نسوزهای با دمای عملکرد بالا محسوب می‌شود. حضور MgO باعث می‌شود نسوز در برابر خوردگی شیمیایی و شوک حرارتی مقاومت بالایی داشته باشد.
- ترکیب اصلی در آجرهای منیزیایی و کروم‌منیزیایی
- مقاومت عالی در برابر سرباره‌های قلیایی
- منشأ طبیعی: منیزیت، دولومیت
- در آستر کوره‌های قوس الکتریکی، کنورتورها و صنایع فلزات غیرآهنی کاربرد دارد
- هرچه درصد MgO بیشتر باشد، پایداری شیمیایی بالاتر است
کائولن (Al₂O₃·2SiO₂·2H₂O): لینک خرید
کائولن یا خاک چینی یک ماده‌ی پلاستیک طبیعی است که در حالت خام برای شکل‌دهی و در حالت پخته برای تولید نسوزهای شاموتی کاربرد دارد. این ماده از ترکیبات آلومینوسیلیکاتی آبدار تشکیل شده و پس از کلسیناسیون، به یک ترکیب مقاوم در برابر حرارت تبدیل می‌شود. به دلیل خاصیت پلاستیسیته، کائولن ماده‌ای ایده‌آل برای شکل‌دهی آجر نسوز است و مقاومت مکانیکی اولیه را افزایش می‌دهد.
- پایه‌ی اصلی در تولید شاموت
- دارای پلاستیسیته بالا و مناسب برای شکل‌دهی
- منشأ طبیعی: سنگ‌های رسوبی و دگرگونی
- پس از پخت، به آلومینا و سیلیس پایدار تبدیل می‌شود
- در صنایع سرامیک، کاشی، کوره و فولاد استفاده می‌شود
آهک (CaO): لینک خرید
آهک در ترکیب برخی نسوزهای قلیایی مانند دولومیتی و منیزیت-کلسیتی نقش مهمی ایفا می‌کند. اگرچه درصد بالای آهک می‌تواند دمای ذوب را کاهش دهد، اما در ترکیب با MgO، پایداری مناسبی در برابر سرباره ایجاد می‌کند. آهک همچنین می‌تواند به عنوان کمک‌ذوب یا عامل اتصال در برخی نسوزها به کار رود. در حالت خالص، استفاده‌ی زیادی ندارد مگر در ترکیبات خاص.
- عنصر فرعی در نسوزهای دولومیتی
- واکنش‌پذیر با آب و بخار، نیاز به تثبیت دارد
- منشأ طبیعی: سنگ آهک، دولومیت
- حساس به رطوبت، نیازمند محافظت در نگهداری
- کمک‌ذوب و تنظیم‌کننده خواص پخت در برخی نسوزها
اکسید آهن (Fe₂O₃): لینک خرید
اکسید آهن در اغلب خاک‌های نسوز به عنوان ناخالصی طبیعی یا افزودنی کنترل‌شده وجود دارد. در درصد پایین (کمتر از ۲٪)، می‌تواند موجب افزایش استحکام مکانیکی در دمای پخت شود، اما درصد بالای آن منجر به تشکیل فازهای شیشه‌ای و کاهش مقاومت حرارتی می‌شود. بنابراین کنترل مقدار آن در ترکیب بسیار مهم است.
- معمولاً به‌صورت ناخالصی در کائولن یا بوکسیت وجود دارد
- در مقادیر کم، استحکام در دمای پخت را افزایش می‌دهد
- در مقادیر زیاد، خاصیت دیرگدازی را کاهش می‌دهد
- منشأ طبیعی: کانی هماتیت، لیمونیت، ناخالصی‌های طبیعی
- کنترل مقدار آن در نسوزهای باکیفیت بسیار مهم است
تیتانیا (TiO₂):
تیتانیا یا اکسید تیتانیوم نیز یکی از اجزای جانبی خاک‌های نسوز است که بیشتر به صورت ناخالصی حضور دارد. در درصد پایین، می‌تواند به بهبود استحکام در دمای بالا کمک کند اما در درصدهای بالا موجب کاهش مقاومت حرارتی و افزایش تشکیل فازهای مذاب می‌شود.
- اثر تقویت‌کننده در ساختار نسوز
- درصد بالا موجب تضعیف مقاومت حرارتی می‌شود
- منشأ طبیعی: کانی روتیل یا ایلمنیت
- به‌طور معمول کنترل‌شده به کار می‌رود
- گاهی در ترکیب نسوزهای خاص (مثل زیرکونیایی) نقش دارد
زیرکونیا (ZrO₂ – اکسید زیرکونیوم):
زیرکونیا یکی از پیشرفته‌ترین و مقاوم‌ترین ترکیبات دیرگداز است که به دلیل نقطه ذوب بسیار بالا (بیش از ۲۷۰۰ درجه سانتی‌گراد)، در نسوزهای خاص و فوق تخصصی استفاده می‌شود. این ماده دارای پایداری شیمیایی بالا، مقاومت عالی در برابر خوردگی فلزات مذاب (خصوصاً آلومینیوم و شیشه) و شوک حرارتی فوق‌العاده است.
- کاربرد اصلی در کوره‌های شیشه‌سازی، صنایع هوافضا و هسته‌ای
- گران‌قیمت اما بسیار مقاوم در شرایط خاص
- منشأ طبیعی: کانی زیرکن (ZrSiO₄) که با فرآیند حرارتی به ZrO₂ تبدیل می‌شود
- دارای خاصیت اتساع حجمی کنترل‌شده (transformation toughening)
- مناسب برای آسترهای داخلی کوره‌هایی با حرارت و خورندگی بسیار بالا
بوکسیت (Bauxite):
بوکسیت سنگ معدنی غنی از آلومینا است که به عنوان منبع اصلی Al₂O₃ در تولید خاک‌های نسوز آلومینایی استفاده می‌شود. بوکسیت معمولاً حاوی ترکیباتی از آلومینا، سیلیس، اکسید آهن و تیتانیا است. پس از کلسیناسیون، به ماده‌ای پایدار و دیرگداز تبدیل می‌شود و به‌ویژه در تولید آجرهای آلومینایی و شاموتی کاربرد دارد.
- تأمین‌کننده آلومینا در نسوزهای با آلومینا بالا
- منشأ طبیعی: سنگ معدن آلومینیوم (بوکسیت خام یا کلسینه)
- بسته به خلوص، برای تولید نسوزهای متنوعی قابل استفاده است
- باعث افزایش چگالی و استحکام نسوز
- نسبت به آلومینای خالص، گزینه‌ای اقتصادی‌تر است
دولومیت (CaMg(CO₃)₂): لینک خرید
دولومیت یک ماده معدنی طبیعی شامل کربنات منیزیم و کلسیم است که پس از پخت در دمای بالا، به مخلوطی از CaO و MgO تبدیل می‌شود. این ترکیب در تولید خاک‌های نسوز دولومیتی نقش دارد که برای مقاومت در برابر سرباره‌های فلزی خاص طراحی شده‌اند.
- پایه تولید خاک‌های نسوز دولومیتی
- پس از پخت، به ترکیبی از آهک و منیزیا تبدیل می‌شود
- مناسب برای کوره‌های فولادسازی با محیط قلیایی
- نیاز به تثبیت برای جلوگیری از واکنش با رطوبت پس از نصب
- مقاومت مناسب در برابر سایش و خوردگی
نشاسته (Starch): لینک خرید
نشاسته به‌عنوان یک ماده آلی موقتی در فرمول خاک‌های نسوز فرم‌پذیر استفاده می‌شود که در حین پخت از بین می‌رود و تخلخل مفید برای کنترل انبساط حرارتی ایجاد می‌کند. همچنین خاصیت چسبندگی آن در مرحله شکل‌دهی کمک‌کننده است.
- عامل چسبندگی در حالت خام
- کمک به حفظ شکل و انسجام قبل از پخت
- پس از پخت، موجب سبکی و عایق بودن نسبی می‌شود
- در تولید آجرهای نسوز پرسی و فرم‌پذیر استفاده می‌شود
خاک اره (Wood Sawdust):
خاک اره یا پودر چوب، به عنوان یک ماده پرکننده و سبک‌ساز موقت در خاک‌های نسوز استفاده می‌شود. در مرحله پخت، می‌سوزد و تخلخل‌هایی ایجاد می‌کند که نسوز را برای کاربردهایی که نیاز به شوک‌پذیری بالا دارند مناسب‌تر می‌سازد.
- ماده سبک‌ساز و تخلخل‌زا
- بهبود دهنده مقاومت در برابر شوک حرارتی
- مورد استفاده در آجرهای سبک یا نسوزهای عایق
- تنظیم‌کننده چگالی نهایی و هدایت حرارتی
زغال پودر شده (Carbon – C):
زغال‌سنگ یا زغال چوب به صورت پودر شده به خاک نسوز اضافه می‌شود تا پس از پخت باعث ایجاد تخلخل یا در برخی موارد خاص، افزایش رسانایی گرمایی شود. در نسوزهای کربنی نیز نقش ساختاری دارد.
- افزایش مقاومت به شوک حرارتی
- بهبود تخلخل و کاهش وزن مخصوص
- در نسوزهای خاص کربنی (مانند نسوزهای قالب‌ریزی فلزات رنگی) کاربرد دارد
فلدسپار (KAlSi₃O₈ – NaAlSi₃O₈):
فلدسپار به‌عنوان کمک‌ذوب در برخی ترکیبات خاک‌های نسوز به‌ویژه نسوزهای سرامیکی استفاده می‌شود. مقدار آن باید کنترل‌شده باشد چون باعث کاهش دمای پخت می‌شود و اگر زیاد باشد، مقاومت حرارتی را کاهش می‌دهد.
- در نسوزهای با دمای متوسط یا لعاب‌دار کاربرد دارد
- به‌صورت محدود برای تنظیم رفتار پخت استفاده می‌شود
- منشأ طبیعی: معادن فلدسپار پتاسی و سدیمی
کاربردهای خاک نسوز
خاک نسوز پایه بسیاری از محصولات نسوز است. در ادامه به کاربردهای اصلی آن اشاره می‌شود:
- ساخت کوره‌های صنعتی: خاک نسوز به‌عنوان پوشش داخلی کوره‌ها استفاده می‌شود تا در برابر دمای بالا مقاومت کند.
- تولید آجرهای نسوز و شاموتی: از خاک نسوز برای ساخت آجرهایی استفاده می‌شود که در برابر حرارت و سایش دوام بالایی دارند.
- پوشش‌دهی دیواره‌ها و کف کوره‌ها: برای جلوگیری از آسیب دیدن سازه‌های فلزی یا بتنی در برابر حرارت مستقیم. مطلب در مورد ساخت کوره را بخوانید: ساخت کوره
- ساخت قالب‌های ریخته‌گری فلزات: قالب‌های مقاوم در برابر دمای مذاب فلزات از خاک نسوز ساخته می‌شوند.
- تولید قطعات و لاینرهای مقاوم به حرارت: قطعاتی مانند لاینر کوره‌ها برای محافظت از تجهیزات صنعتی استفاده می‌شوند.
- عایق حرارتی در صنایع پتروشیمی و شیمیایی: خاک نسوز به‌عنوان عایق حرارتی در لوله‌ها و راکتورها کاربرد دارد.
- استفاده در صنایع سرامیک و کاشی‌سازی: برای ساخت قالب‌ها و قطعات مقاوم به حرارت در پخت سرامیک‌ها.
- ساخت اجزای مقاوم در برابر شوک حرارتی: خاک نسوز باعث کاهش ترک‌خوردگی در برابر تغییرات ناگهانی دما می‌شود.
- پوشش‌های ضد خوردگی و مقاوم به مواد مذاب: در تماس با فلزات یا شیشه مذاب، از آسیب شیمیایی جلوگیری می‌کند.
- تولید مواد نسوز سبک با تخلخل کنترل‌شده: در ساخت آسترهای سبک و عایق حرارتی با کاهش وزن و مصرف انرژی کاربرد دارد
- ساخت جرم‌های ریختنی و ملات نسوز: در پوشش‌های بدون درز برای کوره‌ها و ریختن در قالب استفاده می‌شود.
- صنایع فولاد: در ساخت بوته، پاتیل، کوره‌های ذوب و انتقال فلز مذاب
- صنایع شیشه: برای تولید آجرهای سیلیسی مقاوم در برابر خوردگی شیشه مذاب
- صنایع پتروشیمی و سیمان: در آسترکاری کوره‌های دوار، دیگ‌های بخار و مبدل‌های حرارتی
- تنورهای نانوایی و اجاق‌های سنتی: خاک نسوز در ساخت بدنه تنورهای سنتی کاربرد دارد.
فرمول ساخت انواع خاک نسوز
فرمول خاک نسوز شاموتی (آلومینوسیلیکاتی کم‌آلومینا): پلاستیسیته مناسب قبل از پخت و مقاومت نسبی در برابر حرارت و شوک
خاک شاموتی از کلسینه‌کردن کائولن به‌دست می‌آید و یکی از رایج‌ترین انواع خاک نسوز است که برای تولید آجرهای نسوز عمومی به‌کار می‌رود. مقاومت متوسط در برابر حرارت و شوک حرارتی دارد، ولی به‌دلیل در دسترس‌بودن، فرآوری آسان و قیمت مناسب در صنعت کاربرد وسیعی دارد
ترکیب مواد:
- Al₂O₃ (آلومینا) حدود ۳۰ تا ۴۵ درصد
- SiO₂ (سیلیس) حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد
- به‌همراه مقادیر جزئی Fe₂O₃ (اکسید آهن) و TiO₂ (تیتانیا)
کاربرد: ساخت آجرهای نسوز برای آستر کوره‌های متالورژی، سرامیک و آهک‌پزی
فرمول خاک نسوز آلومینایی (پرآلومینا): تحمل دمای بسیار بالا (تا حدود ۱۸۰۰ درجه سانتی‌گراد) و مقاومت مکانیکی عالی
این خاک نسوز دارای درصد بالایی از آلومینا است که موجب افزایش نقطه ذوب، مقاومت در برابر محیط‌های خورنده و دوام بیشتر در دماهای بسیار بالا می‌شود. این خاک‌ها عمدتاً از بوکسیت یا سینتتیک کوراندوم تولید می‌شوند.
ترکیب مواد:
- Al₂O₃ (آلومینا) بیش از ۷۰ درصد
- SiO₂ (سیلیس)، TiO₂ (تیتانیا)، Fe₂O₃ (اکسید آهن) به مقدار کم
کاربرد:
استفاده در آستر کوره‌های فولادسازی، ریخته‌گری، و کوره‌های سیمان با دمای بالا
فرمول خاک نسوز سیلیسی: پایداری حرارتی بالا و رسانایی مناسب برای انتقال یکنواخت گرما
خاک نسوز سیلیسی از کوارتز یا سنگ‌های سیلیسی با خلوص بالا تهیه می‌شود و دارای رفتار اسیدی است. این نوع خاک برای محیط‌هایی مناسب است که در آن اکسیدهای اسیدی غالب هستند.
ترکیب مواد:
- SiO₂ (سیلیس) بیش از ۹۰ درصد
- مقادیر کم Al₂O₃ (آلومینا) و Fe₂O₃ (اکسید آهن)
کاربرد:
در آستر کوره‌های شیشه‌سازی، کوره‌های کوکر و کوره‌های فولاد با بار اسیدی
فرمول خاک نسوز منیزیایی: پایداری فوق‌العاده در برابر مواد قلیایی و نقطه ذوب بسیار بالا
این نوع خاک از منیزیت طبیعی یا سینتتیک حاصل می‌شود و به‌دلیل خاصیت قلیایی، مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی ناشی از سرباره‌های قلیایی و دماهای بالا دارد.
ترکیب مواد:
- MgO (منیزیا) بیش از ۸۵ درصد
- SiO₂ (سیلیس)، CaO (آهک)، Fe₂O₃ (اکسید آهن) به میزان کم
کاربرد:
کوره‌های قوس الکتریکی، پاتیل‌های فولاد مذاب، کوره‌های قلیایی
فرمول خاک نسوز کروم‌منیزیایی (کرومیتی): مقاومت ترکیبی شیمیایی و مکانیکی بسیار بالا، به‌ویژه در شرایط شوک حرارتی شدید
ترکیبی از کرومیت طبیعی و منیزیا است که مقاومت فوق‌العاده‌ای در برابر شوک حرارتی، اکسیداسیون و خوردگی شیمیایی دارد. این خاک‌ها اغلب در شرایط سخت صنعتی به‌کار می‌روند.
ترکیب مواد:
- MgO (منیزیا) + Cr₂O₃ (اکسید کروم)
- به‌همراه Fe₂O₃ (اکسید آهن)، Al₂O₃ (آلومینا)
کاربرد: در آستر کوره‌های دوار سیمان، کوره‌های ریخته‌گری فلزات غیرآهنی
فرمول خاک نسوز دولومیتی: مناسب برای تصفیه مذاب فلزات از ناخالصی‌های فسفر و گوگرد
این خاک از پخت دولومیت طبیعی به‌دست می‌آید و به‌دلیل وجود هر دو اکسید قلیایی MgO و CaO، خاصیت جذب ناخالصی‌های مذاب را دارد.
ترکیب مواد:
- MgO (منیزیا) حدود ۴۰–۵۰ درصد
- CaO (آهک) حدود ۳۰–۴۰ درصد
- همراه با SiO₂ (سیلیس) و Fe₂O₃
کاربرد: در پاتیل‌های فولادسازی، کوره‌های قوس الکتریکی
فرمول خاک نسوز زیرکونیایی:پایداری استثنایی در برابر شیشه و فلز مذاب
از مواد معدنی زیرکون حاصل می‌شود. این خاک با ساختار کریستالی پایدار و نقطه ذوب بالا، مقاومت خوبی در برابر خوردگی شیمیایی و حرارتی دارد.
ترکیب مواد: ZrO₂ (زیرکونیا)، SiO₂ (سیلیس)، Al₂O₃ (آلومینا)
کاربرد: در صنایع هسته‌ای، سرامیک‌های تخصصی، قالب‌های ریخته‌گری دقیق
فرمول خاک نسوز کربنی (گرافیتی): رسانایی الکتریکی بالا و مقاومت عالی در برابر ترک حرارتی
خاک نسوزی است که بر پایه مواد کربنی ساخته می‌شود و به‌دلیل خاصیت غیر اکسیدی، مقاومت بسیار بالایی در برابر شوک حرارتی و دماهای فوق‌العاده بالا دارد.
ترکیب مواد:
C (کربن – گرافیت یا آنتراسیت)
به‌همراه قیر یا رزین به‌عنوان چسباننده
کاربرد:
الکترودهای گرافیتی، دیواره داخلی کوره‌های قوس الکتریکی
فرمول خاک نسوز کائولنی: پلاستیسیته بالا و قابلیت شکل‌پذیری پیش از پخت
کائولن ماده اولیه‌ای با پلاستیسیته بالا است که در تولید خاک‌های شاموتی و سایر نسوزهای کم‌آلومینا کاربرد دارد. پس از کلسینه‌کردن، به شاموت تبدیل می‌شود.
ترکیب مواد:
Al₂O₃·2SiO₂·2H₂O (کائولن خام)
کاربرد:
در تولید آجرهای شاموتی و محصولات نسوز فرم‌پذیر
فرمول خاک نسوز مولایتی: مقاومت بسیار بالا در برابر شوک حرارتی، خوردگی و تغییر شکل
مولایت فازی کریستالی با ساختار بسیار پایدار در برابر دمای بالا و شوک حرارتی است. این ترکیب یا به‌صورت طبیعی یا به‌طور مصنوعی تولید می‌شود.
ترکیب مواد:
3Al₂O₃·2SiO₂ (مولایت)
به‌همراه مقادیر جزئی TiO₂ و Fe₂O₃
کاربرد:
در کوره‌های شیشه‌سازی، متالورژی، سرامیک صنعتی
خاک نسوز یکی از مهم‌ترین مواد معدنی در صنایع حرارتی و مقاوم به حرارت است. این خاک با ترکیبات مختلف، در انواع گوناگون آجرها، جرم‌ها و پوشش‌های مقاوم کاربرد دارد. آشنایی با ویژگی‌ها، ترکیب و کاربردهای این خاک می‌تواند در انتخاب بهترین نوع خاک نسوز برای مصارف صنعتی مؤثر باشد.
خرید مواد خاک نسوز از پارس اور:
سیلیس / دولومیت / کائولن / آلومینا / استارچ / آهک / اکسید آهن
نوشته شده در : دانشنامه پارس اور
