گچ ضد حریق ، روش تولید و ترکیب مواد

گچ ضد حریق چیست؟

گچ ضد حریق نوعی گچ ساختمانی است که با افزودن مواد معدنی مقاوم به حرارت مانند پرلیت، الیاف معدنی و افزودنی‌های کندسوزکننده تولید می‌شود. این گچ در برابر شعله و دمای بالا مقاومت بالایی دارد و از انتقال حرارت به ساختار زیرین جلوگیری می‌کند. به همین دلیل در پوشش تیرها و ستون‌های فلزی، دیوارهای مقاوم به آتش و عایق‌کاری تاسیسات مکانیکی و الکتریکی کاربرد گسترده‌ای دارد.

گچ ضد حریق به منظور افزایش مقاومت سازه‌ها در برابر آتش طراحی و تولید می‌شود. این گچ با بهره‌گیری از ترکیبات معدنی و افزودنی‌های خاص، می‌تواند دماهای بالا را تحمل کرده و از انتقال حرارت جلوگیری کند. گچ ضد حریق در ساخت دیوارهای مقاوم به آتش، پوشش ستون‌ها و سقف‌ها، تاسیسات مکانیکی و الکتریکی و پروژه‌های صنعتی کاربرد فراوان دارد.

لینک خرید مواد مورد نیاز تولید گچ ضد حریق از فروشگاه آنلاین پارس اور:

ورمیکولیت ، میکا ، دیرگیر کننده ، پرلیت ، الیاف شیشه

کاربردهای گچ ضد حریق

• پوشش دهی ستون‌ها و تیرهای فلزی برای افزایش مقاومت آن‌ها در برابر آتش و جلوگیری از تغییر شکل یا فرو ریختن سازه‌های فلزی در دمای بالا
• ساخت دیوارهای مقاوم به حریق در فضاهای عمومی مانند بیمارستان‌ها، هتل‌ها، مدارس و مراکز خرید برای ایمنی بیشتر ساکنین و کنترل گسترش آتش
• عایق‌کاری تأسیسات مکانیکی و الکتریکی مانند کابل‌ها، کانال‌های تهویه، لوله‌های گاز یا برق در ساختمان‌ها و تونل‌ها
• پوشش سقف‌های کاذب و دیوارهای کناف در سیستم‌های درای‌وال برای ایجاد مقاومت حریق در تیغه‌های جداکننده
• استفاده در ساخت اتاق‌های امن یا پناهگاه‌ها جهت محافظت از افراد در برابر حرارت و دود در زمان آتش‌سوزی
• پوشش تجهیزات حساس صنعتی مانند مخازن، تابلوهای برق، ژنراتورها و سیستم‌های اضطراری برای محافظت در شرایط بحرانی
• افزایش ایمنی در پارکینگ‌های طبقاتی، راه‌پله‌ها و مسیرهای فرار به عنوان بخش مهمی از طراحی ایمنی سازه
• کاربرد در پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی برای عایق‌کاری خطوط لوله، سازه‌ها و تجهیزات حساس در برابر حریق
• ساخت پانل‌ها و بلوک‌های پیش‌ساخته مقاوم به آتش که در کارخانه تولید و در محل نصب می‌شوند
• استفاده در بدنه آسانسورها و اطراف چاه‌های تأسیساتی برای جلوگیری از سرایت شعله بین طبقات

مزایای استفاده از گچ ضد حریق:

استفاده از گچ ضد حریق در ساخت‌وساز مدرن، یک راهکار مؤثر برای افزایش ایمنی، کاهش خسارات ناشی از آتش‌سوزی و بهبود عملکرد حرارتی سازه‌هاست. این گچ ترکیبی از ایمنی، کارایی و راحتی اجرا را فراهم می‌سازد. استفاده از آن در بخش‌های حساس ساختمان می‌تواند جان و مال را در برابر آتش‌سوزی تا حد زیادی محافظت کند. این نوع گچ با فرمولاسیون خاص و افزودنی‌های مقاوم به حرارت، مزایای زیادی را به همراه دارد:

• مقاومت بالا در برابر حرارت مستقیم: گچ ضد حریق می‌تواند دماهای بالا را در مدت زمان مشخصی تحمل کند. این ویژگی از آسیب دیدن مصالح زیرین مانند تیرآهن، ستون یا کابل‌های تأسیساتی در برابر شعله مستقیم جلوگیری می‌کند.
• جلوگیری از گسترش شعله در زمان آتش‌سوزی: این گچ به‌واسطه داشتن مواد کندسوزکننده و پرکننده‌های معدنی، شعله را جذب نکرده و از انتقال آن به نقاط دیگر جلوگیری می‌کند. این ویژگی به مهار آتش در مراحل اولیه کمک می‌کند و فرصت لازم برای تخلیه یا واکنش اضطراری را فراهم می‌سازد.
• وزن سبک و حمل‌ونقل آسان: ترکیب این گچ با موادی مانند پرلیت منبسط شده، باعث کاهش وزن آن می‌شود. این موضوع علاوه بر سهولت در حمل و نصب، فشار کمتری به سازه وارد می‌کند و در پروژه‌هایی که وزن سازه اهمیت دارد، بسیار مفید است.
• نصب سریع و اجرای آسان بدون تجهیزات خاص: گچ ضد حریق همانند گچ معمولی با ماله یا اسپری قابل اجراست و نیازی به تجهیزات پیچیده ندارد. این موضوع باعث کاهش زمان اجرای پروژه و صرفه‌جویی در هزینه‌های اجرایی می‌شود.
• سازگاری با انواع سطوح و مصالح ساختمانی: این گچ را می‌توان بر روی سطوح مختلف مانند بتن، فلز، آجر، بلوک و حتی چوب اجرا کرد. چسبندگی مناسب و خاصیت تطبیق‌پذیری آن موجب می‌شود که در پروژه‌های بازسازی یا ساخت جدید به راحتی قابل استفاده باشد.
• عایق حرارتی و صوتی هم‌زمان : علاوه بر مقاومت در برابر حرارت، گچ ضد حریق دارای ساختار متخلخل است که مانع از انتقال صدا نیز می‌شود. این مزیت، آن را به گزینه‌ای مناسب برای فضاهایی با نیاز به کنترل دما و صدا مانند بیمارستان‌ها، هتل‌ها، مدارس و مراکز صنعتی تبدیل می‌کند.

ترکیب مواد گچ ضد حریق

تولید گچ ضد حریق نیازمند ترکیب دقیق و مهندسی‌شده‌ای از مواد معدنی و افزودنی‌های مقاوم به حرارت است. مهم‌ترین مواد اولیه عبارت‌اند از:

گچ خام یا گچ ساختمانی (CaSO₄·½H₂O):

پایه اصلی گچ ضد حریق، همان گچ معمولی یا گچ بتا است که از پخت سنگ گچ به دست می‌آید. این گچ خواص چسبندگی و گیرش اولیه را تأمین می‌کند.

پودر پرلیت منبسط شده: (لینک خرید)

پرلیت، یک ماده معدنی سبک، متخلخل و مقاوم به حرارت است. اضافه کردن پرلیت به گچ، باعث کاهش وزن، افزایش تخلخل و بالا رفتن خاصیت عایق حرارتی و مقاومت در برابر شعله می‌شود. پرلیت همچنین از انتقال سریع حرارت به لایه‌های زیرین جلوگیری می‌کند.

الیاف معدنی یا شیشه‌ای:(لینک خرید)

برای افزایش استحکام مکانیکی و جلوگیری از ترک‌خوردگی گچ در برابر تنش‌های حرارتی، از الیاف مقاوم مانند الیاف شیشه یا بازالت استفاده می‌شود.

افزودنی‌های دیرگیرکننده و کندسوزکننده:(لینک خرید)

مواد شیمیایی خاصی برای کنترل زمان گیرش گچ و کاهش سرعت سوختن در شرایط دمای بالا به ترکیب اضافه می‌شود. این افزودنی‌ها معمولاً شامل ترکیبات بورات، فسفات یا سیلیکات‌ها هستند.

میکا یا ورمیکولیت (در برخی فرمول‌ها):(لینک خرید)

این مواد معدنی لایه‌ای نیز خاصیت ضدحرارتی دارند و در برخی فرمول‌ها به‌عنوان جایگزین یا مکمل پرلیت به کار می‌روند.

روش تولید گچ ضد حریق

تمامی مواد به‌صورت جداگانه تهیه و در دانه‌بندی مورد نیاز خرد یا میکرونیزه می‌شوند. خلوص، رطوبت و کیفیت مواد اولیه در این مرحله بررسی می‌شود.

در یک میکسر صنعتی، گچ خام با نسبت مشخص با پرلیت منبسط شده، الیاف و سایر افزودنی‌ها ترکیب می‌شود. این مرحله باید کاملاً یکنواخت انجام شود تا خواص گچ نهایی در کل محصول یکسان باشد.

در برخی خطوط تولید، ترکیب نهایی به صورت خمیر آماده مصرف نیز تهیه می‌شود که در این صورت، مقدار مشخصی آب و مواد افزودنی مایع اضافه می‌گردد.

محصول نهایی به صورت پودر خشک در کیسه‌های چندلایه (معمولاً 25 کیلوگرمی) بسته‌بندی می‌شود. بسته‌بندی باید به گونه‌ای باشد که رطوبت و هوا به داخل نفوذ نکند.

در تولید گچ ضد حریق، رعایت چند نکته کلیدی برای دستیابی به کیفیت بالا و عملکرد ایمن ضروری است. مهم‌ترین نکات عبارت‌اند از:

• انتخاب گچ پایه با خلوص بالا: گچ مورد استفاده باید دارای خلوص مناسب و گیرش کنترل‌شده باشد تا با افزودنی‌ها به‌خوبی ترکیب شود.
• استفاده از پرلیت یا ورمیکولیت با کیفیت: این مواد باید سبک، منبسط‌شده و دارای دانه‌بندی یکنواخت باشند تا عایق‌کاری حرارتی مؤثر فراهم کنند.
• افزودن الیاف مقاوم به حرارت: استفاده از الیاف شیشه، بازالت یا دیگر الیاف معدنی برای افزایش استحکام و جلوگیری از ترک در دمای بالا ضروری است.
• کنترل نسبت ترکیب مواد: نسبت دقیق گچ، افزودنی‌ها و مواد سبک‌ساز باید طبق فرمول استاندارد انجام شود تا خواص ضد حریق حاصل شود.
• افزودن مواد کندسوزکننده: ترکیباتی مانند فسفات‌ها یا بورات‌ها نقش مهمی در کاهش سرعت انتقال شعله و افزایش مقاومت حرارتی دارند.
• میکسر مناسب برای ترکیب یکنواخت: ترکیب باید در دستگاهی با قابلیت مخلوط‌سازی یکنواخت انجام شود تا در تمام سطح عملکرد مشابه باشد.
• خشک نگه‌داشتن محصول نهایی: پودر نهایی باید در بسته‌بندی مقاوم به رطوبت قرار گیرد تا کیفیت و قابلیت اجرا حفظ شود.

تولید گچ ضد حریق نیازمند انتخاب دقیق مواد اولیه و رعایت نسبت‌های ترکیب است. استفاده از پرلیت منبسط شده به‌عنوان یک افزودنی سبک و عایق حرارتی، در کنار گچ مرغوب، الیاف مقاوم و افزودنی‌های کندسوزکننده، محصولی ایمن، سبک و مؤثر در برابر حریق ایجاد می‌کند. این نوع گچ نقش مهمی در افزایش ایمنی ساختمان‌ها و حفاظت از جان و سرمایه افراد دارد.

قوانین ایران در ساخت ساختمان ضد حریق

در ایران، استفاده از گچ ضد حریق در ساختمان‌سازی تحت نظارت مقررات ملی ساختمان و استانداردهای ملی قرار دارد. مبحث سوم مقررات ملی ساختمان با عنوان «حفاظت ساختمان‌ها در برابر حریق» به بررسی الزامات و ضوابط مرتبط با پیشگیری، کنترل و ایمنی در برابر آتش‌سوزی در ساختمان‌ها می‌پردازد. این مبحث برای افزایش ایمنی مالی و جانی ساکنان و کاهش خسارات آتش‌سوزی تهیه شده است.

در این مبحث، استفاده از مصالح مقاوم در برابر حریق، از جمله گچ ضد حریق، برای پوشش‌دهی اعضای سازه‌ای مانند تیرها و ستون‌ها توصیه شده است. این پوشش‌ها باید توانایی مقاومت در برابر آتش را در مدت زمان مشخصی داشته باشند تا از گسترش حریق و آسیب به ساختار ساختمان جلوگیری کنند.

همچنین، استانداردهای ملی ایران به بررسی ویژگی‌ها و روش‌های آزمون گچ‌های ساختمانی پرداخته‌اند. به عنوان مثال، استاندارد ملی ایران شماره ۵۰۳۲ به ویژگی‌های بتن گچی و استاندارد شماره ۵۰۳۳ به مشخصات ماسه مورد استفاده در ملات گچ ساختمانی می‌پردازد.

بنابراین، برای استفاده از گچ ضد حریق در پروژه‌های ساختمانی، رعایت الزامات مقررات ملی ساختمان و استانداردهای ملی ایران ضروری است تا ایمنی ساختمان‌ها در برابر حریق تضمین شود.

نوشته شده در : دانشنامه پارس اور